دندان بخش و ساختاری است که در دهان برای خرد کردن و جویدن غذا و در برخی از موجودات و حیوانات به منظور شکار از ان ها استفاده میشود. باید بدانید که دندان از استخوان ساخته نشده است. بلکه بافت هایی هستند که بسیار متراکم و چند لایه اند و ساختمان دندان را به وجود می آورند.

دندان از یک قسمت به نام تاج و یک قسمت به نام ریشه تشکیل شده است. بخش تاج، نمایان و خارج از لثه است. اما بخش ریشه درون ارواره ها و پشت لثه است. ریشه دندان شامل عاج، مغز، لیگمان و سیمان است و تاج دندان شامل مینا دندان، عاج و مغز دندان است. همه این ها باهم تشکیل دهنده ساختمان دندان هستند.

ساختمان تاج

همانطور که گفته شد در تاج دندان سه لایه وجود دارد که این لایه ها به ترتیب از داخل به خارج عبارتند از: مغز دندان، عاج دندان و مینا.

مینای دندان- ساختمان دندان

مینای دندان از نظر استحکام و محکم بودن، سخت ترین و سفت ترین عضو در ساختمان دندان است. لایه ای است که دندان را میپوشاند و از نظر ضخامت در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. این ضخامت در بعضی از افراد به 3 میلیمتر هم میرسد. درواقع میتوان گفت مینای دندان همان بخش بیرونی و قابل مشاهده دندان است و بقیه قسمت های دندان، زیر بخش مینا دندان قرار میگیرد.

این مطلب را مطالعه فرمایید: با انواع درمان دندانپزشکی آشنا شوید

عاج دندان- ساختمان دندان

بزرگ ترین قسمت ریشه و تاج دندان را عاج تشکیل میدهد. در واقع میتوان گفت عاج همان بخش اصلی و بدنه دندان است. عاج در زیر بخش مینای دندان است و مینای دندان، پوششی برای عاج است. عاج دندان به رنگ زرد است و بسیار متراکم و سخت است. این لایه از نظر سختی، از بافت مینای دندان کمی نرم تر است ولی از استخوان سخت تر است.

عاج دندان میتواند موادی به خود بیافزاید. این قابلیت در مینای دندان وجود ندارد. زمانی که مواد جدیدی به عاج دندان اضافه شود، عاج جدید و ثانویه ای شکل میگیرد. همچنین باید گفت عاج از 30 درصد مواد آلی و اب و از 70 درصد مواد غیرآلی تشکیل شده است.

مغز دندان- ساختمان دندان

مغز دندان یکی از اجزای ساختمان دندان است که از دندان درون حفره دندان و مرکز آن قرار گرفته است. این حفره سرتاسر تاج دندان و تا انتهای پالپ را پوشش میدهد. این حفره در بخش ابتدایی دندان وسیع تر و بزرگتر است و در بخش انتهای خود، بسیار باریک میشود.

بخش های مختلف بافت های نگهدارنده دندان

• استخوان فک:  در قسمت استخوانی فک، سوراخ های متعددی وجود دارد. این سوراخ ها در واقع محل قرار گیری دندان ها هستند. ساختمان کلی دندان در این سوراخ ها قرار گرفته و ثابت میشوند.
• لثه: لثه قسمتی صورتی رنگ است که ظاهر پوست و بافت آن مانند پوست پرتغال است. لثه چسبندگی بسیار محکمی به دندان ها دارد و از نفوذ غذا و بیماری ها به بخش داخلی جلوگیری میکند. این اتفاق باعث میشود تا لثه از بسیاری از بیماری ها در امان باشد. اما ممکن در بعضی حالات این چسبندگی کاهش یابد که میتواند در اینده مشکلات جدی برای شما به همراه داشته باشد. پس بهتر است که نکات بهداشتی دهان و دندان را همواره رعایت کنید.
• الیاف پریودنتال: در واقع این الیاف، نوعی الیاف نگهدارنده است و باعث میشود تا دندان ها محکم به فک بچسبند. زمانی که لثه اسیب میبیند، مواد غذایی و باکتری ها میتوانند وارد بافت لثه شوند و در نهایت موجب شوند تا استخوان ریشه دندان تحلیل رود.  این اتفاق باعث میشود تا دندان شل و لق شود. زمانی که ریشه دندان تحلیل رود، پیوند ریشه به مرور زمان از بین میرود و اعصاب و عروق ریشه از طریق سوراخ هایی که در بخش تحتانی ریشه قرار دارند وارد پالپ دندان میشوند.