در بعضی موارد مثل کمبود دندان به صورت موروثی، شکستگی یا کشیدن دندان نیاز به استفاده از روش های مثل ایمپلنت دندان برای رفع جای خالی دندان مورد نظر می باشد. گاها ایمپلنت دندان برای افرادی که تراکم استخوانی مناسب در ناحیه مورد نظر ندارند با مشکل مواجه می شود. برای رفع این قبیل مشکلات از پیوند استخوان برای موفقیت آمیز بودن ایمپلنت به کار گیری می شود.

فرایند پیوند استخوان امری کاملا بدیهی برای ایمپلنت دندان می باشد. شاید عمده افراد از این مسئله ترس داشته باشند اما خوشبختانه این عمل بدون درد و عوارض جانبی است.

لزوم پیوند استخوان

این تکنیک زمانی ضروری محسوب می شود که بیمار در محل ایمپلنت خود دارای استخوان طبیعی کافی نبوده. این کمبود استخوان می تواند از این عوامل نشات گرفته باشد:

• رشد ناقص استخوان فک
• بیماری های لثه
• آسیب و ضربه یا سکستگی استخوان صورت و فک
• ایجاد فضای خالی در فک پس از کشیدن دندان

تمامی افرادی که دندان خود را از دست داده اند، قبل از عمل ایمپلنت دندان نیاز به ترمیم یا پیوند استخوان دارند. حال میزان این پیوند با توجه به وخامت آن میتواند متغیر باشد. افرادی که دندان خود را از دست داده اند شاید به دلیل مسائل مالی یا ترس از ایمپلنت، این عمل را به تعویق بیندازند. اما نیاز به پیوند استخوان بر حسب زمان تغییر نخواهد کرد و برای انجام ایمپلنت مناسب نیاز به آن توسط متخصص مشخص خواهد شد.

در انجام ایمپلنت دندان استخوانی که دچار مشکل شده است، آلوئولار نام دارد. وظیفه این استخوان حمایت و نگه داشتن دندان ها می باشد. هر دفعه که غذایی جویده می شود استخوان فک ترمیم و قوی تر می شود. لذا از بین رفتن استخوان آلوئولار سریعا منجر به از بین رفتن استخوان فک خواهد شد.

ایمپلنت دندان برای قرار گرفتن صحیح و محکم لازم است با استخوان اطراف خود پیوند بخورد. پس اگر استخوانی در این ناحیه وجوود نداشته باشد این عمل بی نتیجه خواهد بود. به این دلیل است که پیوند استخوان امری ضروری قلمداد می شود.

در مقاله ای دیگر از دکتر عطایی مطالعه کنید: ونیر کامپوزیت دندان

انواع عمل پیونداستخوان

نوع پیوند استخوان به تشخیص متخصص و میزان آسیبی که به محل ایمپلنت وارد شده بستگی دارد.

معمول ترین آنها پیوند حفره دندان socket graft  می باشد. هدف اصلی این عمل پیشگیری از افتادن دندان است. معمولا پس از چهار تا شش ماه بعد از این عمل، فرد آمادگی انجام ایمپلنت را دارد. انجام این نوع پیوند باعث کاهش درد پس از ایمپلنت دندان خواهد شد.

نوع دیگر پیوند استخوان، پیوند حفظ تیغه های جانبی است. این عمل برای افزایش پهنا و ضخامت استخوان فک انجام می شود. هدف از این عمل هم ایجاد فضای مناسب و محکم برای ایمپلنت دندان می باشد. در این عمل هم از استخوان فرد اهدا کننده جهت ترمیم استخوان فک بیمار استفاده می شود.

نوع سوم این پیوند به نام پیوند استخوان قطعه ای یاد می شود. از این نوع پیوند زمانی استفاده می شود که بیمار نقص استخوان بزرگی در فک داشته باشد. برای این عمل ، جراح یک تکه کوچک از استخوان عقب فک برداشته و در محلی که نقص دارد جایگذاری می کند. سپس با استفاده از پیچ های تیتانیوم آن را در جای خود قرار می دهد.

تهیه استخوان پیوندی

برای بدست آوردن استخوان پیوندی برای ایمپلنت چند روش وجود دارد که در ذیل به آن ها اشاره کردیم:

1. در معمول ترین روش استخوان مورد نیاز ازجاهای مختلف بدن خود بیمار گرفته می شود. قسمتی که استخوان مورد نیاز از آن گرفته می شود معمولا چانه یا قسمت عقب تر فک پایین می باشد. در مواردی نیز از مفصل ران بیمار استخوان گرفته می شود. با توجه به اینکه استخوان از کدام قسمت بدن بیمار برداشته شود ممکن است نیاز به جراحی و بیهوشی و یا صرفا  بی حسی موضعی داشته باشد. به این روش پیوند استخوان “اتوگرافت“ گفته می شود. مزیت پیوند استخوان به روش اتوگرافت، پیشگیری از انتقال بیماری است زیرا استخوان از بدن فرد بیمار تهیه می شود. این نوع پیوند مطلوب ترین نتیجه را دارد
2. در شرایطی که نتوان از استخوان بدن خود بیمار برای پیوند استخوان استفاده کرد، روش دیگر دریافت استخوان از بدن افراد دیگر می باشد. این روش پیوند اسخوان به “الوگرافت“ معروف است. در این روش استخوان گرفته شده باید پیش از انجام ایمپلنت مورد آزمایش قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که خطر انتقال بیماری وجود ندارد.
3. به دلیل اینکه ساختار مولکولی استخوان در بدن همه ی جانداران همانند هم می باشد، می توان از استخوان بدن حیوانات نیز برای پیوند استخوان استفاده کرد. در برخی موارد ممکن است ناچار به دریافت استخوان از بدن حیوانات اهلی مانند گاو شود و نتایج قابل قبولی نیز به دست آورد. این نوع پیوند استخوان “زنوگرافت” نام دارد.

روند بهبود پس از پیوند استخوان

این روند کند است و بستگی به نوع بی حسی یا بیهوشی می توان با صلاح دید پزشک پس از عمل به خانه رفت. پس از این عمل استفاده از آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری از عفونت محل پیوند ضروری است. بازه زمانی ثابتی برای تکمیل روند جوش خوردن استخوان پیوندی با استخوان فک وجود ندارد. این بازه بسته به ویژگی های بدن هر فرد متغیر است. این بازه زمانی را می توان از سه ماه تا یک سال در نظر گرفت. در این مدت لازم است به صورت مداوم برای معاینه به پزشک خود مراجعه کنید.

برای بهبود سریعتر باید به دستورات پزشک عمل کرد. برخی علائم بعد از این عمل که کاملا طبیعی است عبارتند از :

• خونریزی کم از محل پیوند
• درد در این ناحیه
• کبودی
• تورم لثه

برای بهبود این شرایط می توان از کمپرس آب سرد و مسکن های تجویز شده استفاده کرد. از مراقبت های بعد از پیوند استخوان به صورت کلی می توان به این موارد اشاره داشت. لازم است بیشتر غذاهای نرم مصرف کرد. از مواد غذایی دارای کلسیم و ویتامین D استفاده کنید.